De Russische invasie in de Oekraïne afgelopen week was iets waarvoor al weken werd gewaarschuwd, maar waardoor vrijwel iedereen alsnog werd verrast. Poetin was voorafgaand aan de invasie aan de winnende hand. Rusland had meer te zeggen gekregen in Wit-Rusland en Kazachstan. Het land kreeg weer de plaats in de kranten die het volgens Poetin verdiende. De NAVO was verdeeld en dankzij de hoge olie- en gasprijzen leek het een kwestie van tijd totdat er kon worden onderhandeld over garanties dat Oekraïne nooit lid zou worden van de NAVO. Door nu Oekraïne binnen te vallen, neemt Poetin grote risico’s. De eenheid binnen de NAVO is in één klap terug. Duitsland is 180 graden gedraaid en verhoogt het defensiebudget met 100 miljard euro. Het land levert nu direct wapens aan Oekraïne. De Oekraïners zelf blijken goed opgewassen tegen het weinig gemotiveerde Russische leger. Ook in Rusland zijn er protesten tegen de oorlog. Zoveel verschillen de Russen en de Oekraïners, die allemaal vloeiend Russisch spreken, cultureel ook niet van elkaar. Oekraïne is een groot land met een omvangrijke bevolking en een gemotiveerd en getraind leger. Verder heeft Oekraïne geluk met de zittende president, die van komiek is opgeklommen tot nationale held. Zijn optreden is een machtig wapen op social media. In theorie zou het omverwerpen van de regering in Kiev een relatief eenvoudige klus moeten zijn, maar al binnen een week wordt duidelijk dat dit mogelijk een langslepend conflict gaat worden, één die uiteindelijk ook Poetins positie in Moskou zal aantasten.

Effect op de wereldeconomie

Nu zijn Rusland en Oekraïne in omvang niet zo relevant voor de wereldeconomie. Het gaat om enkele procenten. Maar Rusland moet eigenlijk worden gezien als een groot benzinestation in de vorm van een land. Het is één van de grootste olieproducenten ter wereld en tegenwoordig onderdeel van OPEC+. Naast olie produceert het land meer dan 40 procent van het Europese aardgas. Ook heeft het land in enkele industriële metalen en kunstmest grote posities. Oekraïne is één van de grootste voedselproducenten ter wereld, ook wel bekend als de graanschuur van Europa. Dat betekent dat westerse sancties niet alleen Rusland pijn kunnen doen, maar ze kunnen ook de westerse consument raken, bijvoorbeeld in de vorm van een acuut tekort aan aardgas en verder vooral in de vorm van hogere prijzen. Vooral Europa is gevoelig voor Russische sancties. De kans dat dergelijke sancties er komen, neemt toe door de groeiende vastberadenheid bij westerse politici. Ook hier speelt social media waarschijnlijk een sturende rol, met Zelensky als lichtend voorbeeld van leiderschap. Uiteindelijk hebben westerse leiders zelfs besloten om een deel van de Russische banken af te sluiten van het internationale betalingssysteem SWIFT. Tijdens de inval van de Krim in 2014 bestempelde Medvedev zo’n maatregel als een oorlogsverklaring. Vrijwel direct na dit besluit heeft Rusland haar leger in de hoogste staat van paraatheid gebracht. Het is dus niet alleen oorlog in de Oekraïne, de koude oorlog is ook in één klap terug. Beleggers focussen daarom niet langer op de inflatie, maar op de gevolgen voor de wereldeconomie en rekenen er op dat centrale banken uiteindelijk ook kiezen voor het steunen van de economie in plaats van het bedwingen van de inflatie. Dat betekent dat de inflatie waarschijnlijk langer hoog zal blijven, al hangt veel af van de ontwikkeling van de olieprijs.

Gevolgen portefeuille

Dergelijke geopolitieke crises hebben in het verleden meestal een kortstondig effect op de financiële markten. De koersval op de eerste dag van de invasie is inmiddels volledig ongedaan gemaakt. De komende weken zal vooral het Russische antwoord op de sancties van invloed kunnen zijn op de beurs. Nu lijkt de gaskraan dichtdraaien relatief eenvoudig, maar het is ook de manier om Europa als klant te verliezen. Als Europa niet kan vertrouwen op de leveringszekerheid van Rusland, moet het wel op zoek naar een alternatief. Mocht er wel sprake zijn van een energieboycot, dan is de analogie met de olieschok van 1973 groot. China wil graag Russisch gas kopen, maar het land heeft een sterke onderhandelingspositie en zo eenvoudig is het niet om al dat aardgas uit West-Siberië om te leiden naar China. We gaan er van uit dat olieproducenten en mijnbouwbedrijven zullen profiteren van de langer hoog blijvende grondstoffenprijzen. Ook de prijzen van agrarische grondstoffen zullen langere tijd relatief hoog blijven. Gelukkig ligt de coronacrisis alweer achter ons en dat betekent dat de daarmee samenhangende inflatie geleidelijk zal afnemen. Dat geeft de centrale banken de ruimte om minder te focussen op inflatie en meer op de economische groei. In de afgelopen week is door verschillende partijen de prognose over het aantal renteverhogingen naar beneden bijgesteld en daarmee valt een grote onzekerheid weg. Beleggers focussen nu op economische groei en post-corona mag er nog altijd de nodige inhaalvraag worden verwacht. Ook de investeringen moeten omhoog, al zal een deel van die investeringen waarschijnlijk afgebogen worden richting hogere uitgaven voor defensie. Verder zien we weer de traditionele patronen dat beleggers vluchten in de dollar en in Amerikaanse staatsobligaties en aandelen. Ook dat effect is tijdelijk. Conclusie mag zijn dat de schok van de invasie zoals gebruikelijk bij dit soort geopolitieke gebeurtenissen snel is verdisconteerd. De effecten van de nieuwe koude oorlog zullen veel langer van invloed zijn op de portefeuille. Die hangen op korte termijn sterk samen met een verdere escalatie naar aanleiding van de sancties. Tegelijkertijd zal een plotseling einde van het conflict zorgen voor een opluchtingsrally. Beleggers doen er goed aan zich te realiseren dat ze beleggen in bedrijven en niet in landen. Zo lang winsten verder stijgen, is de kans op een grotere correctie relatief klein. Ondanks de recent gestegen rente is het waarderingsverschil tussen aandelen en obligaties voldoende groot om de nadruk te blijven leggen op aandelen in de portefeuille. Met obligaties blijven we terughoudend.

Elke twee weken ons nieuws ontvangen? Meldt u zich dan aan via deze link. 

Auréus streeft er naar om correcte en actuele informatie te verstrekken afkomstig van betrouwbare bronnen, maar kan de juistheid en volledigheid van de informatie in deze publicatie niet garanderen. Aan deze publicatie kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Auréus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige directe of gevolgschade voortvloeiende uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud ervan. Deze publicatie is niet bedoeld als een aanbod of verzoek tot aan- of verkoop van een financieel instrument en moet evenmin worden beschouwd als een persoonlijk beleggingsadvies, aangezien de inhoud van deze publicatie niet is toegesneden op de individuele (financiële) situatie en doelstellingen van beleggers. Potentiële beleggers worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan beleggen financiële risico’s zijn verbonden. Zij dienen dan ook goed kennis te nemen van de inhoud van relevante informatie over desbetreffende belegging (prospectus, informatiememorandum, essentiële beleggersinformatie, essentiële-informatiedocument etc.) en worden geadviseerd onafhankelijk advies in te winnen om zich een goed oordeel te kunnen vormen over die risico’s en/of deze risico’s passen in/bij hun beleggingsdoelstellingen, financiële situatie, risicoprofiel en risico acceptatie. De waarde van een belegging kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers bij verkoop of beëindiging van hun belegging minder terugkrijgen dan hun inleg. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.