Het jaar 2020 werd gedomineerd door een virus. De uitbraak groeide uit tot een pandemie met sociale, politieke, economische en financiële gevolgen. Inmiddels zijn meer dan 75 miljoen mensen besmet en daarvan zijn er 1,7 miljoen overleden. De eerste golf van het virus in de periode maart-mei zorgde voor een crash op de aandelenmarkten. In minder dan een maand tijd ging er in totaal 30 miljard dollar verloren. Daarmee was het één van de grootste crashes ooit op de aandelenmarkt, zowel in omvang als in snelheid. Dat terwijl beleggers optimistisch aan het jaar waren begonnen. Halverwege februari stonden veel beurzen nog op recordniveaus en een maand later werd het dieptepunt van het jaar bereikt.

De vele lockdowns veroorzaakten een scherpe en diepe, maar tegelijkertijd korte recessie. In het tweede kwartaal verdampte er 10 biljoen dollar van het wereld BBP. Het ondernemersvertrouwen viel terug naar een historisch dieptepunt, olieprijzen waren even negatief en het aantal vliegtuigpassagiers daalde met 96 procent. Het aantal werklozen steeg sterk en veel overheden subsidieerden banen om verder oplopende werkloosheid te voorkomen. Door de ruime compensatie vanuit de overheid bleven de consumentenbestedingen overeind en werd er daarnaast ook nog veel gespaard. In de Verenigde Staten bereikte de spaarquote zelfs even een nieuw record van 34 procent.

Vanaf het dieptepunt in maart was er sprake van een ongekend herstel geholpen door de ongekende fiscale en monetaire steunmaatregelen. In totaal is er voor 22 biljoen dollar aan steunmaatregelen aangekondigd in negen maanden tijd. Centrale banken pompen gemiddeld 1 biljoen dollar per maand in de economie door middel van kwantitatieve verruiming, het opkopen van obligaties. Dat zorgt er voor dat rentes, ook van bedrijfsobligaties en high yield-obligaties, konden dalen. Beleggers gingen op zoek naar rendement en vonden dit op de aandelenmarkt. In totaal kwam er vanaf het dieptepunt meer dan 40 biljoen dollar aan marktkapitalisatie bij en de totale wereldmarktkapitalisatie is nu voor het eerst boven de 100 biljoen dollar uitgekomen. Deze sterke rally is ongekend en was groter dan de vier grootste tot nu toe: 1929, 1938, 1974 en 2009.

De minder dodelijke tweede golf wordt gekenmerkt door stijgende beurzen. Dat komt omdat er in minder dan een jaar meerdere vaccins zijn ontwikkeld. De waardering van de aandelenmarkt is in het herstel fors opgelopen, ook omdat de winsten in 2020 onder druk staan. In de Verenigde Staten was de beurs alleen in 1921 en in 1999 hoger gewaardeerd. Maar als die waardering wordt afgezet tegenover de extreem lage of zelfs negatieve rente dan is de risicopremie op aandelen de afgelopen twintig jaar bijna voortdurend opgelopen. In dan opzicht zijn aandelen dus goedkoper geworden. Buiten de Verenigde Staten zijn veel aandelenmarkten in dat opzicht zelfs ronduit goedkoop. Ook zijn er veel factoren die een hoge waardering rechtvaardigen. Zo heeft het jaar 2020 geleerd dat centrale banken er alles aan doen om de financiële stabiliteit te bewaken. Dat is feitelijk niets anders dan er voor zorgen dat financiële markten niet te hard dalen, want gelet op de schuldenberg zorgt dit mogelijk voor systeemrisico’s. Dus elke forse daling op de beurs zal er voor zorgen dat de centrale bank gaat steunen. Dat betekent voor beleggers dat de koersrisico’s van een forse recessie sterk zijn gereduceerd. Dat biedt ruimte voor lagere risicopremies, mede geholpen door structurele en versnellende technologische innovatie. Daarnaast zorgen negatieve rentes voor een verdere kapitaalvlucht richting aandelen.

In 2020 was er ook sprake van een sterke polarisatie op de aandelenmarkt. Tegenover de bedrijven die profiteerden van de lockdowns en de trend richting online werken, online leren en online winkelen stonden veel bedrijven die zonder steun van de overheid niet kunnen overleven. Het gewicht van bedrijven op de beurs die profiteren van de versnelling van de digitalisering is echter ongekend groot. Waar in 2000 de top 5 grootste bedrijven in de S&P 500 (Microsoft, GE, Cisco, Intel en Walmart) een gewicht hadden van 19 procent, bereikten de top vijf grootste bedrijven nu (Microsoft, Apple, Amazon, Alphabet en Facebook) een gewicht van 25 procent. Deze week is Tesla de hoogste nieuwkomer in de S&P 500 op plaats 6. Gelukkig is de aandelenrally zich in de afgelopen maanden aan het verbreden, zowel voor wat betreft stijl, sectoren, omvang als in regio’s.

Als 2020 het jaar van het virus is, dan wordt 2021 het jaar van de vaccins. Meer dan 1 miljard mensen zullen eind 2021 zijn gevaccineerd. Dat betekent dat financiële markten zich opmaken voor het opengaan van de economie volgend jaar. Geholpen door het nog altijd ruime fiscale en monetaire beleid kunnen aandelenmarkten volgend jaar verder stijgen. Komende uit een recessie is er altijd sprake van sterk winstherstel, mede geholpen door een groei van de wereldeconomie van 6 procent volgend jaar. De wereld is echter wel voorgoed veranderd door het virus. De totale schuldenberg in de wereld is sterk gestegen, waardoor er nog een groter noodzaak is om de rente laag te houden. De stijgende prijzen van veel beleggingen hebben er ook voor gezorgd dat de verschillen tussen rijk en arm verder zijn opgelopen. De overheid krijgt in de komende jaren en grotere rol, onder andere op het gebied van duurzaamheid en investeringen. Die grotere rol betekent op termijn onvermijdelijk hogere belastingen en een verdere herverdeling van de welvaart. Centrale bankiers hebben nu ervaring in de aanpak van een terugval van de economie. Daarmee is de kans op een schulden/deflatiespiraal afgenomen. Tegelijkertijd is het mogelijk dat de economie oververhit raakt en dat er juist sprake zal zijn van oplopende inflatie. Dat is in eerste instantie niet slecht voor aandelen, maar als de rente te hard stijgt kan dit negatief uitwerken. Maar het meest waarschijnlijke scenario is dat financiële markten eerst profiteren van het sterke herstel van de wereldeconomie terwijl de rente langer laag blijft. Wij hanteren daarom een positieve visie op aandelen en zijn terughoudend met obligaties.

Tot slot wensen wij u en uw familie een zalige kerst en een gezond en voorspoedig 2021!

Auréus
Jeroen van Lom
CIO