In de afgelopen maand zijn er verschillende risico’s komen bovendrijven. Het gevolg is de eerste correctie op de aandelenmarkt sinds het dieptepunt van maart dit jaar. De correctie is in de eerste plaats een reactie op het scherpe koersherstel van de afgelopen maanden, een herstel dat werd gedragen door liquiditeit van centrale bankiers en overheden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat elke verandering op het gebied van die liquiditeit grote gevolgen kan hebben voor de financiële markten. In het verleden bleek een piek in de liquiditeit opvallend vaak samen te vallen met een piek op de aandelenmarkt. Vooral als er sprake is van een zeepbel, is het meestal de centrale bank die met behulp van een stijgende rente de zeepbel doorprikt. Dit keer lijkt er sprake van een piek in liquiditeit door het gewijzigde beleid van de Amerikaanse centrale bank. Aan de ene kant geeft de Federal Reserve aan dat het de rente pas zal verhogen wanneer de inflatie langere tijd boven de doelstelling van 2 procent heeft bewogen, maar aan de andere kant neemt ze geen aanvullende maatregelen om de inflatie daar te krijgen. Het kwantitatieve beleid – het opkopen van obligaties – stagneert al enkele maanden, nadat het balanstotaal van de Federal Reserve in het eerste halfjaar is opgelopen van 4 biljoen dollar tot 7 biljoen dollar. Liquiditeit is verslavend, de markt wil altijd meer en krijgt het nu niet. De Federal Reserve wijst op de Amerikaanse overheid waar een nieuw steunpakket van 2,4 biljoen dollar in de maak is. Ook is er voor de Federal Reserve veel minder noodzaak om nu met aanvullende maatregelen te komen, de economie zal in het derde kwartaal spectaculair groeien en er is niet bepaald sprake van stress op de financiële markten. Toch zal de centrale bank uiteindelijk wel overstag gaan. Op het moment dat er geen pakket komt van de Amerikaanse overheid of wanneer de stress in het financiële systeem begint op te lopen, wordt de geldkraan snel weer verder open gezet. Er is dus niet sprake van een piek in de liquiditeit, het is niet veel meer dan een pauze.

In Europa is er minder onzekerheid over het monetaire beleid. Er is bovendien een omvangrijk herstelplan vanuit de Europese Unie, waarbij het probleem vooral zit in waaraan het geld moet worden besteed. Het grootste risico in Europa bestaat uit het toenemend aantal Corona-besmettingen. Daarmee dreigt het economisch herstel onder druk te komen. Toch zijn er wel verschillen met de uitbraak eerder dit jaar. Autoriteiten zijn beter voorbereid, de ziekte kan beter worden behandeld en de maatregelen waarmee verdere verspreiding kan worden tegengegaan zijn hard, maar helpen wel. Voordeel voor de economie is dat dit keer niet hele landen op slot gaan, maar alleen bepaalde steden of regio’s. Verder hebben mensen in de eerste jaarhelft geleerd om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Men is inmiddels gewend aan online werken, leren en winkelen. De maatregelen om getroffen bedrijven te ondersteunen, zijn meer toegesneden op de specifieke situatie. Verder zijn de berichten over wanneer er één of meerdere vaccins beschikbaar komen bepaald optimistisch. Financiële markten kijken vooruit en met verstrijken van de tijd wordt  het steeds eenvoudiger om over de Coronacrisis heen te kijken. Het is onwaarschijnlijk dat dit nog een veel grotere correctie kan veroorzaken, het is meer een pauze in de verder stijgende beweging.

Een ander risico zijn de naderende Amerikaanse presidentsverkiezingen. Samen met de benoeming van de nieuwe opperrechter zorgt dit er in ieder geval voor dat de kans dat het omvangrijke steunpakket (CARES 2) voor de verkiezingen van 3 november door het Congres komt, duidelijk is afgenomen. Op langere termijn maakt het voor financiële markten niet zo veel uit wie er president is De beurs stijgt zowel onder Democratische als onder Republikeinse presidenten. De risico’s lijken dit keer meer te zitten voor de situatie na de verkiezingen, bijvoorbeeld als de verliezer zich niet neerlegt bij de uitslag. Dat kan leiden tot maatschappelijke onrust en protesten. Het jaar 2020 is een ongebruikelijk jaar en wat dat betreft zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen wellicht de kers op de taart. In september zijn de koersuitslagen (in positieve en in negatieve zin) toegenomen en door de presidentsverkiezingen wordt ook oktober waarschijnlijk een bewegelijke maand, wat voor sommige partijen aanleiding kunnen zijn om gas terug te nemen. Toch is ook hier sprake van een pauze. We weten immers dat op 4 november de presidentsverkiezingen achter ons liggen. Dat kan nog enkele maanden worden gerekt door hertellingen en rechtszaken, maar het Amerikaanse systeem is robuust genoeg voor een nieuwe president te zorgen.

Waarschijnlijk liggen de hier geschetste risico’s over liquiditeit, Corona en de Amerikaanse presidentsverkiezingen aan het eind van het jaar voor een groot deel achter ons. Correcties zijn onvermijdelijk op de financiële markten, het is één van de redenen dat op aandelen een hoger rendement kan worden behaald dan op een spaarrekening. De meeste correcties zijn relatief beperkt van omvang, ook omdat er fundamenteel nauwelijks iets is gewijzigd. Dit is een typische correctie om even stoom af te blazen, ook omdat de markt wellicht wat ver vooruit was gelopen op de fundamenten. Even tijd voor een adempauze. Het voorspellen van zo’n correctie is dan ook niet eenvoudig en erop inspelen is nog lastiger. Men moet immers twee keer goed zitten: er uit en er dan ook weer in. Dat betekent twee keer kosten maken, met als groot risico dat een deel van de opgaande beweging daarna wordt gemist. Gemiddeld kijken financiële markten zes maanden vooruit en dan zitten we dus al in 2021, een jaar waarin de wereldeconomie bovengemiddeld zal groeien na de krimp in 2020, waar we Corona definitief achter ons kunnen laten en waar centrale bankiers nog steeds blijven zorgen voor uitbundige liquiditeit door obligaties op te kopen en de rente nog langer laag te houden. Dat is geen goed nieuws voor het rendement op obligaties, maar wel voor de aandelenmarkt.

Auréus
Jeroen van Lom
CIO