De Hoge Raad oordeelde in december dat de berekening op basis van het fictieve rendement in box drie niet gerechtvaardigd is. Daarom moeten de overheid deze fout herstellen. Dat heeft in gevolgen voor beleggers in box 3, maar mogelijk dat er meer wordt aangepast.

Het Kerstarrest

Sinds 1 januari 2017 wordt het forfaitaire rendement in box 3 berekend op basis van een fictieve vermogensmix. Afhankelijk van de omvang van het vermogen wordt er in box 3 een ander forfaitair rendement berekend. Er wordt geen rekening gehouden met de werkelijke samenstelling van het box 3 vermogen en ook niet met het daadwerkelijk behaalde rendement. In het kerstarrest op kerstavond 2021 oordeelde Hoge Raad dat dit leidt tot een grote, niet gerechtvaardigde, inperking van het eigendomsrecht en dat dit systeem in bepaalde gevallen discriminerend is. De Hoge Raad besloot om het daadwerkelijk door de belastingplichtige genoten rendement in de belastingheffing van box 3 te betrekken. Naast het daadwerkelijk behaalde totale rendement keek de Hoge Raad daarbij ook of het indirecte rendement (waardeveranderingen) meegenomen moest worden. 

Rechtsherstel door de Staatssecretaris

Op 15 april 2022 kwam de Staatssecretaris van Financiën een notitie voor spoedwetgeving met rechtsherstel in box 3 voor de jaren 2017 tot en met 2022. Er komt een nieuwe forfaitaire berekening in box 3, gebaseerd op de daadwerkelijke vermogenssamenstelling van de belastingplichtige. Er zijn twee varianten, de forfaitaire spaarvariant en de forfaitaire variant voor alle vermogenscategorieën. De spaarvariant biedt aan niet-spaarders met slechte beleggingsrendementen geen rechtsherstel. Alleen de forfaitaire variant voor alle vermogenscategorieën voorziet in rechtsherstel voor iedereen in box 3, waardoor (potentieel) ook niet-spaarders geld terug kunnen krijgen voor belastingjaren met bijv. slechte beursrendementen. Maar op 28 april kondigde het kabinet aan dat gekozen wordt voor de spaarvariant. Dat betekent ook dat voor beleggers in box 3 in de jaren 2023 en 2024 niet veel zal veranderen. Het venijn zit echter in de details.

Fors hogere belastingheffing op met name vastgoed in privé

Per 1 januari 2023 verdwijnt de saldering van bezittingen en schulden in box 3. Het gaat hierbij om schulden in privé, uiteraard niet om schulden die bijvoorbeeld aangegaan worden door een vastgoedfonds. Via een fonds beleggen in vastgoed wordt dus veel voordeliger dan privé beleggen in vastgoed. De voorgestelde forfaitaire rentelast op privé-schulden zal lager zijn dan het forfaitaire rendement op alle vermogensbestanddelen, ook bij de spaarvariant. Het financieren van beleggingsvastgoed zal per 1 januari 2023 dus fiscaal minder voordelig zijn. Daar komt nog bij dat beleggers die lenen van de eigen vennootschap ook op 1 januari te maken krijgen met de Wet excessief lenen. Het bedrag boven het drempelbedrag van 700.000 euro wordt dan aangemerkt als fictieve dividenduitkering. Verder wordt de box 3 grondslag verhoogd door de aangekondigde afschaffing van de leegwaarderatio. Ook de verhoging van de overdrachtsbelasting naar 9 procent voor de verkrijging van niet-woningen en woningen die de verkrijger niet zelf gaat bewonen drukt het rendement.

Een nieuw stelsel vanaf 2025

Op 15 april 2022 werd een box 3-contourennota gepubliceerd. Het daadwerkelijk behaalde rendement wordt voortaan belast via een zogenoemde vermogensaanwasbelasting. Dit betekent dat jaarlijks belasting wordt geheven over alle reguliere inkomsten (bijv. rente, huur en dividend), maar ook over gerealiseerde én ongerealiseerde waardeontwikkelingen van vermogensbestanddelen. Een groot nadeel van een vermogensaanwasbelasting is dat een belastingplichtige onvoldoende liquide middelen kan hebben om de belasting te betalen. De Staatssecretaris heeft aangegeven rekening te houden met dit nadeel bij de verdere vormgeving van het nieuwe box 3 stelsel. Voor waardeontwikkelingen van vastgoed lijkt een belastingheffing op basis het werkelijk rendement per 1 januari 2025 niet mogelijk. Daarom blijven waardeontwikkelingen van vastgoed voorlopig forfaitair belast. Voor reguliere inkomsten uit vastgoed, zoals huur en pacht, wordt dan wel het daadwerkelijke rendement belast. Veel is nog onduidelijk (bijv. vrijstellingen, tarief, etc.), maar het ligt volgens de Staatssecretaris wel voor de hand om kosten, zoals de kosten van vermogensbeheer, bankkosten en rente op schulden, mee te nemen bij de berekening van het belastbare inkomen in box 3. Verder zal er naar verwachting een mogelijkheid tot verliesverrekening worden opgenomen. Kamerbreed is er en discussie om vermogen in Nederland zwaarder te belasting en tegelijkertijd de belastingheffing op arbeid te verlagen. Verder wordt er ook nagedacht over meer evenwicht tussen box 2 en box 3. In box 2 wordt al het daadwerkelijk rendement belast, met het grote verschil dat de heffing van de belasting kan worden uitgesteld.

Auréus streeft er naar om correcte en actuele informatie te verstrekken afkomstig van betrouwbare bronnen, maar kan de juistheid en volledigheid van de informatie in deze publicatie niet garanderen. Aan deze publicatie kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Auréus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige directe of gevolgschade voortvloeiende uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud ervan. Deze publicatie is niet bedoeld als een aanbod of verzoek tot aan- of verkoop van een financieel instrument en moet evenmin worden beschouwd als een persoonlijk beleggingsadvies, aangezien de inhoud van deze publicatie niet is toegesneden op de individuele (financiële) situatie en doelstellingen van beleggers. Potentiële beleggers worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan beleggen financiële risico’s zijn verbonden. Zij dienen dan ook goed kennis te nemen van de inhoud van relevante informatie over desbetreffende belegging (prospectus, informatiememorandum, essentiële beleggersinformatie, essentiële-informatiedocument etc.) en worden geadviseerd onafhankelijk advies in te winnen om zich een goed oordeel te kunnen vormen over die risico’s en/of deze risico’s passen in/bij hun beleggingsdoelstellingen, financiële situatie, risicoprofiel en risico acceptatie. De waarde van een belegging kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers bij verkoop of beëindiging van hun belegging minder terugkrijgen dan hun inleg. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.