Valuta zijn de ultieme uitlaatklap van monetaire en economische onevenwichtigheden. Nu zitten er grote verschillen in monetair beleid. In grote delen van de wereld is post-corona de monetaire gekte uitgebroken, de belangrijkste reden dat de inflatie zo sterk is opgelopen. Maar veel opkomende landen hebben een dergelijke luxe niet, die zijn in meer of mindere mate afhankelijk van de dollar waardoor de Federal Reserve de centrale bank van de wereld is. In die landen geen kwantitatieve verruiming of negatieve rentes, maar wel inflatie waar veel centrale banken juist in deze landen al veel eerder begonnen zijn om die te bestrijden.

Wel zijn er twee dingen aan het veranderen. In de eerste plaats staan de opkomende landen die exporteurs zijn van grondstoffen ineens een stuk sterker. De roebel is mede daardoor de best presterende munt van 2022. Dat komt ook omdat  de Amerikanen besloten de dollar in te zetten als wapen in de strijd tegen de Russen. Dat laatste hebben ze al eerder gedaan, tegen onder andere Soedan, Iran en Venezuela, maar Rusland is toch van een andere orde. Al was het alleen maar omdat Rusland één van de grootste exporteurs is van olie, gas, metalen en agrarische grondstoffen en al die zaken meestal in dollars worden verhandeld op de wereldmarkt.

In de tweede plaats hebben de Amerikanen de dollar (en andere Westerse valuta) ingezet als wapen. Daardoor moet Rusland op zoek naar een alternatief. Nu betalen China en India maar al te graag in lokale valuta en ook veel andere opkomende landen zullen minder afhankelijk van de dollar willen worden. Nu is dit geen snel proces. Net zoals mensen in een internationale context gewend zijn om Engels te praten, is er voor de dollar geen goed alternatief. Wel bewegen we naar een wereld waarin de dollar niet langer de enige optie is. Russische oligarchen, Arabische oliesjeiks en Chinese miljardairs zullen hun reserves (samen met de reserves van de centrale banken in die landen) verschuiven naar veilige oorden. Niet langer Londen of Parijs, maar Dubai of Singapore, waarbij het maar de vraag is of dergelijke relatief kleine landen al dat geld wel aankunnen. Dergelijke verschuivingen hebben effect op valutabewegingen.

Nu bewegen valuta op basis van verschillende factoren. Uiteindelijk is de kracht van de economie bepalend voor de kracht van een munt, maar in de tussentijd zijn er grote uitslagen als gevolgen van verschillen in inflatie, rente, monetair beleid en geldstromen.

Na een stijging van zo’n 15 procent over het afgelopen jaar bereikte de dollar een voorlopige piek op 12 mei. De waardering voor de Amerikaanse dollar is duidelijk opgerekt, de laatste tijd geholpen door de (voorgenomen) renteverhogingen door de Fed. Er wordt meer gesproken over de kans op een recessie in de Verenigde Staten en de Fed lijkt zelf te indiceren dat een pauze in het verkrappingsbeleid in de tweede helft van het jaar mogelijk is. De markt heeft wat dat betreft aan een half woord voldoende. Ook het feit dat de ECB voor de herfst de rente naar nul procent wil brengen (voor de goede orde daarvoor moet de rente dus met 0,5 procent omhoog), draagt bij aan de draai in de dollar. Nog niet zo lang geleden gingen markten uit van één renteverhoging door ECB dit jaar en nu zijn dat er drie, mogelijk zelfs vier.

De grote vraag is of dit een tijdelijk effect is of dat vanaf dit punt de minder goede fundamenten voor de dollar komen bovendrijven. Wie de kracht van de dollar afzet tegen de toestand in de wereld zal zien dat de dollargrafiek een ‘smile’ laat zien. In tijden van crisis vlucht iedereen in de dollar, maar de dollar profiteert ook als het extreem goed gaat in de Verenigde Staten (inclusief de landen die hun munt aan de dollar hebben gekoppeld). De sterke dollar remt de inflatie in de Verenigde Staten, maar de zwakke euro jaagt de inflatie hier juist aan. Een sterke dollar is ook niet goed voor opkomende markten, maar toch zijn bijvoorbeeld de Mexicaanse peso en de Braziliaanse real gestegen versus de dollar in de afgelopen maanden, dat terwijl de munten van traditionele veilige havens als Zwitserland en Japan in waarde verloren. Hier speelt de snelle reactie van die landen op de oplopende inflatie – in tegenstelling tot de Fed – een rol. Verder profiteren de economieën van deze specifieke opkomende landen van de stijgende grondstoffenprijzen.

Aziatische opkomende landen zijn meestal niet grote grondstoffenexporteurs. Dat geldt met name van voor landen in Noord-Azië (China, Zuid-Korea en Taiwan). Doordat deze landen niet meegedaan hebben aan de monetaire gekte en ook nog te maken hebben met beperkende maatregelen als gevolg van corona is de inflatie bescheiden. De Chinese centrale bank is juist de economie aan het stimuleren door de rente te verlagen. Dit zet wat druk op de renminbi en andere Aziatische munten versus de dollar (waar we in de eurozone weinig van merken omdat de euro vrijwel net zo hard mee zakt).

 Gelukkig voor Azië is er een opmerkelijk groot verschil in het prijsverloop tussen graan en rijst, maar mocht de inflatie oplopen dat zullen Aziatische landen niet aarzelen om met het monetaire beleid een krachtige munt na te streven. De stadsstaat Singapore (dat land waar veel Russisch, Arabisch en Chinees geld naar toe gaat) kan inflatie eenvoudig bestrijden met behulp van een sterke Singapore dollar. Het neemt bovendien deels de rol van Zwitserland als veilige haven over. Ook landen als Maleisië en Indonesië zijn wel gewend om hun munt te verdedigen en zijn bovendien exporteurs van verschillende grondstoffen. Dat geldt niet voor de centrale banken van de Filippijnen, Thailand en India, landen die ook niet belangrijke exporteurs zijn van grondstoffen.

Zo’n beetje alles wat Rusland exporteert is sterk in prijs gestegen. Dat geld gaat niet meer naar luxe Duitse auto’s, St Tropez of vastgoed in Londen. Ook worden er geen Europese staatsobligaties of Amerikaanse treasuries meer mee gekocht. Het geld blijft in Rusland, er zijn ook weinig keuzes voor de Russen. Er is dus een recordoverschot op de lopende rekening. Daardoor kon de opmerkelijk goed geleide centrale bank de rente verlagen van 14 procent naar 11 procent. Als het Westen inderdaad Russische energie gaat boycotten, zal een deel van dat geld worden geïnvesteerd in infrastructuur om die energie naar landen als China en India te krijgen. Daarvan profiteren dan vooral Chinese bedrijven. Andere alternatieven voor de Russen zijn het aanhouden van goud en Chinese staatsobligaties.

Daar waar de Amerikaanse dollar in historisch perspectief hoog is gewaardeerd, is de Hongkong dollar (die vastzit binnen een bandbreedte van 7,75 en 7,85 aan de Amerikaanse dollar) ondergewaardeerd. Met een inflatie van 1,3 procent in Hongkong is er weinig noodzaak om de rente te verhogen. Toch zullen de monetaire autoriteiten van Hongkong voor het vasthouden van de peg het beleid van de Fed moeten volgen. In totaal bezit de monetaire autoriteit van Hongkong maar liefst 48 miljard dollar (200 procent van de monetaire basis in Hongkong, dus de centrale bank heeft twee keer zoveel Amerikaanse dollars als er Hongkong dollars in omloop zijn). Speculeren op het einde van de peg tussend de Hongkong dollar en de Amerikaanse dollar lijkt op voorbaat kansloos.

Blijft over de regio waar de landen niet hun munt kunnen aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden: de eurozone.  De euro blijft veel te zwak voor de noordelijke lidstaten, maar is nog altijd te sterk voor de zuidelijke lidstaten. Dit divergerende karakter zorgt voor spanningen in de eurozone. Die zijn tijdelijk verzacht door het opkoopbeleid van de ECB, maar door de oplopende inflatie is dat binnenkort voorbij. De combinatie van hogere rentes, een te sterke euro (voor de zuidelijke lidstaten) en een recessie kan wederom zorgen voor een nieuwe crisis in de eurozone. Nu is Europa inclusief de euro een politiek project en alleen de politiek is in staat om dit monetaire experiment te vervolmaken of te stoppen. Vervolmaken betekent feitelijk overdracht van een groot deel van de soevereiniteit naar Brussel. Dat betekent de facto de opheffing van de nationale lidstaten en we hebben recent tijdens het ieder-voor-zich-beleid in de coronacrisis nog gezien dat de Europese landen nog lang niet zo ver zijn. Overigens zou het inruilen van de nationale soevereiniteit van de 27 Europese landen voor meer autonomie voor de meer dan 100 regio’s de ultieme oplossing zijn voor het Europese project, maar de kans hierop is bijzonder klein. De kans is veel groter dan populisten en eurosceptici bij de volgende crisis in Europa de overhand krijgen en dat niet snel daarna de euro en daarmee ook de Europese Unie knalt. Volgend jaar zijn er verkiezingen in onder andere Italië en Spanje.

Auréus streeft er naar om correcte en actuele informatie te verstrekken afkomstig van betrouwbare bronnen, maar kan de juistheid en volledigheid van de informatie in deze publicatie niet garanderen. Aan deze publicatie kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Auréus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige directe of gevolgschade voortvloeiende uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud ervan. Deze publicatie is niet bedoeld als een aanbod of verzoek tot aan- of verkoop van een financieel instrument en moet evenmin worden beschouwd als een persoonlijk beleggingsadvies, aangezien de inhoud van deze publicatie niet is toegesneden op de individuele (financiële) situatie en doelstellingen van beleggers. Potentiële beleggers worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan beleggen financiële risico’s zijn verbonden. Zij dienen dan ook goed kennis te nemen van de inhoud van relevante informatie over desbetreffende belegging (prospectus, informatiememorandum, essentiële beleggersinformatie, essentiële-informatiedocument etc.) en worden geadviseerd onafhankelijk advies in te winnen om zich een goed oordeel te kunnen vormen over die risico’s en/of deze risico’s passen in/bij hun beleggingsdoelstellingen, financiële situatie, risicoprofiel en risico acceptatie. De waarde van een belegging kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers bij verkoop of beëindiging van hun belegging minder terugkrijgen dan hun inleg. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.