In een portefeuille bestaande uit aandelen en obligaties werden obligaties jarenlang gezien als een bescherming tegen correcties op de aandelenmarkt. De ultieme veilige haven waren langlopende Amerikaanse treasuries. Nu de obligatiemarkt al drie jaar op rij daalt en de langlopende Amerikaanse treasuries al meer dan 50 procent onder de top staan (over bear-markten gesproken), wordt er gekeken naar bepaalde segmenten binnen de aandelenmarkt. De traditioneel veilige categorie binnen aandelen zijn bedrijven uit sectoren die aangeduid worden als defensief. Denk bijvoorbeeld aan farmaciebedrijven en bedrijven uit de voedingsindustrie. Toch blijft ook daar de performance dit jaar ver achter bij het marktgemiddelde, zodanig dat er openlijk getwijfeld wordt aan het defensieve karakter van deze sectoren. De ‘Magnificent Seven’ worden steeds vaker genoemd als een nieuwe veilige haven. Het zijn bedrijven zonder schulden – die profiteren dus van een stijgende rente, althans operationeel – en met goede structurele groeivooruitzichten. Hoewel de waardering nog niet extreem is, lopen beleggers het risico dat deze aandelen in koers halveren, zonder dat er fundamenteel veel is gewijzigd. Een mogelijk alternatief zijn de aandelen uit de sector energie.

Geopolitieke hedge Midden-Oosten

Direct betrokkene bij de huidige terroristische aanslagen in Israël is Iran. Het ligt voor de hand dat olie uit Iran opnieuw wordt geboycot. Saoedi-Arabië heeft al met zoveel woorden aangegeven dat het daarvoor zal compenseren in de vorm van een hogere productie. Een belangrijk verschil met de jaren zeventig is ook dat de Verenigde Staten tegenwoordig weer zelfvoorzienend zijn op het gebied van energie. Op het moment dat Israël met behulp van de Amerikaanse vliegdekschepen Iraanse nucleaire installaties gaat aanvallen als vergelding voor de steun aan terroristische organisaties, bestaat de kans dat Iran de straat van Hormuz afsluit. Een derde van alle olie die in de wereld wordt geproduceerd komt uit het Midden-Oosten, dus zo’n maatregel zal de olieprijs sterk doen stijgen.

Hedge tegen Europese crisis

Net als voedingsbedrijven leveren oliebedrijven een basisvoorziening, namelijk energie. Aangezien alles uit energie bestaat, is er zonder energie geen sprake van economische groei. Op dit moment is energie in Europa duidelijk duurder dan buiten Europa. De Europese gasprijzen zijn nog altijd tot wel vier keer zo hoog als in de periode duidelijk voor de Russische inval in de Oekraïne. Het onvermijdelijke resultaat is een structurele krimp van de Europese economie. Met name energie-intensieve bedrijven konden in de afgelopen jaren niet anders dan hun fabrieken sluiten en verplaatsen naar locaties buiten Europa. Het belangrijkste slachtoffer van deze hogere energieprijzen is voormalig Exportweltmeister Duitsland. In combinatie met de hogere lonen kan Duitsland onvoldoende meer concurreren met China. China haalt Duitsland zowel links (auto’s) als rechts (energie-intensieve industrie) in. De moeizame economische ontwikkeling in Duitsland vertaalt zich direct in de grootste winst van extreem-rechts in de peilingen sinds de Tweede Wereldoorlog. Europa moet voortaan energie inkopen op de wereldmarkt en is daardoor economisch veel afhankelijker geworden van een volatiele energieprijs. Zie bijvoorbeeld de sterk stijgende gasprijs als reactie op de terroristische aanslagen in Israël. Olie-aandelen vormen daardoor een natuurlijke hedge tegen nieuwe Europese onrust.

Hedge tegen mislukken energietransitie

De oliemarkt is op dit moment erg krap. Het verschil tussen vraag en aanbod is klein en de Amerikaanse strategische oliereserves staan op het laagste niveau in vele decennia. Eigenlijk heeft alleen Saoedi-Arabië reservecapaciteit als gevolg van de zelf opgelegde productiebeperkingen, maar de vraag naar olie is dit jaar gestegen naar recordniveaus. Voor het eerst in de geschiedenis consumeert de wereld meer dan 103 miljoen vaten per dag. De energietransitie mag dan volop aan de gang zijn, maar deze is nauwelijks zichtbaar in de statistieken. Nu kan driekwart van de wereld zich de luxe van de energietransitie niet veroorloven. Die zijn al lang blij dat ze beschikken over energie. Bovendien wijzen ze naar de westerse wereld die wel jarenlang mocht vervuilen, een recht dat zij nu ook zouden hebben. Bovendien is het ook nog eens het deel van de wereld dat sterk groeit en waar er veel energie gaat in investeringen op het gebied van infrastructuur en urbanisatie. De vraag naar olie wordt dit jaar nog getemperd door de Chinese economie. Die groeit niet alleen minder sterk dan verwacht, Chinezen verbruiken ook minder energie doordat er nog altijd veel minder gevlogen wordt, nog altijd een direct gevolg van de jarenlange lockdowns. Verder is recent de Amerikaanse productie wel weer aangetrokken, maar zonder investeringen zal die productie komende jaren duidelijk terugvallen.

Hedge tegen overheidsbemoeienis vrije markt

Er is de afgelopen jaren volstrekt onvoldoende geïnvesteerd in de olieproductie. Door de dreiging vanuit overheid dat olie feitelijk een stranded asset zou worden, werd er veel minder geïnvesteerd in de winning van olie.  Ook maatschappelijk hebben oliemaatschappijen het zwaar gekregen. Demonstraties voor de deur en op jaarvergaderingen zorgen ervoor dat werken bij een oliebedrijf tegenwoordig veel minder populair is dan in het verleden. Dat is inmiddels zo ver gevorderd dat zelfs al zouden oliemaatschappijen de productie willen opvoeren, ze eerst maar eens nieuw personeel moeten vinden. Door de publieke opinie geloven ook veel aandeelhouders dat er nog maar enkele jaren olie uit de grond zal worden gepompt. Die willen ook liever niet investeren. Door te stoppen met investeren schieten de kasstromen omhoog, allemaal geld dat naar de aandeelhouders kan. Probleem alleen met deze stranded asset is dat iedereen gewoon nog olie blijft consumeren. Sterker nog de vraag is groter dan ooit.

Hedge tegen inflatie

Een hogere olieprijs zorgt uiteraard voor meer inflatie, maar een hogere olieprijs zorgt er ook voor dat consumenten minder gaan besteden. Het zal niet de eerste keer dat een olieschok zorgt voor een recessie. Vergeleken met de jaren zeventig is energie een veel kleiner deel van de totale bestedingen. Wat dat betreft kunnen olieprijzen dus nog veel verder omhoog. In het inflatiemandje zijn het vooral grondstoffen (olie) waar er een structurele mismatch dreigt tussen vraag en aanbod.  In de afgelopen jaren is de macht van OPEC toegenomen. Het verleden leert dat de groeiende macht van OPEC uiteindelijk zorgt voor hogere olieprijzen. Bovendien hebben veel olieproducenten ook een hoge olieprijs nodig. In Saoedi-Arabië is er begrotingsevenwicht bij een olieprijs van 85 dollar per vat. Wat dat betreft is de olieprijs eigenlijk nog te laag.

Han Dieperink, Chief Investment Officer

Disclaimer