Een indexbelegger profiteert van het werk van actieve beleggers. Zo lang er voldoende actieve beleggers zijn die een oordeel kunnen vellen over het verwachte rendement van een individuele belegging dan is de prijs uiteindelijk een perfecte afspiegeling van dat rendement. Daarmee is een indexbelegger een ‘free rider’ die tegen lagere kosten toch het rendement krijgt dat het resultaat is van het werk van actieve beleggers. Daar komt nog bij dat alle beleggers bij elkaar de markt vormen en alle beleggers bij elkaar niet een ander rendement kunnen behalen dan het marktrendement. In zo’n ideale wereld is het verstandig om de kosten laag te houden en in de index te beleggen. Nu is indexbeleggen in de afgelopen jaren sterk gegroeid. Er van uitgaande dat indexbeleggers niet de beleggers zijn die voorheen uitgebreide analyses maakten van bedrijven waarin het rendement en de groeivooruitzichten af werden gezet tegen de prijs die daarvoor moest worden betaald, is de markt door het vertrek van deze beleggers slimmer en daarmee efficiënter geworden.

Toch zit er aan indexbeleggen ook risico’s. Wie in een naar marktkapitalisatie gewogen index belegt, heeft per definitie een portefeuille van bedrijven die het in het verleden al goed hebben gedaan. De beleggingswereld zou kunnen worden verklaard met behulp van de chaostheorie, diezelfde theorie waarbij een vleugelslag van een vlinder uiteindelijk een orkaan kan veroorzaken. Het grote verschil met de chaostheorie bij de verklaring van het weer en als verklaring voor de financiële markten, is de mens. Ik vergelijk het altijd maar met het weer in Canada. Als het vriest in Canada dan trek je een jas aan, maar dat zorgt er niet voor dat het minder gaat vriezen. Als de Canadese markt is ondergewaardeerd, dan koopt een actieve belegger Canadese aandelen. Uiteindelijk stijgen die aandelen daardoor in waarde en dan zijn er andere beleggers die niet naar het fundament kijken, maar wel naar de stijgende koersen die op zich een reden zijn om Canadese aandelen te kopen. Uiteindelijk is het gevolg dat Canadese aandelen te duur zijn geworden en dat het gewicht van Canada in de wereldindex fors is gestegen. Zo bezien, is beleggen in de index niets meer dan een onvervalste momentumstrategie. Niks passief, gewoon kopen wat het sterkst is gestegen in de hoop dat het morgen verder stijgt.

Het nadeel van een momentumstrategie zijn de reversals. Deze aandelen kunnen niet tot in het oneindige door blijven stijgen, uiteindelijk zullen ook deze aandelen terugkeren naar het lange termijn gemiddelde. Dat is ook de reden dat een gelijk gewogen index op lange termijn veel beter presteert dan een naar marktkapitalisatie gewogen index. Een gelijk gewogen index doet minder mee met de boom en daardoor ook veel minder met de bust. Bovendien zorgt de gelijkgewogen aanpak er voor dat de te dure aandelen voortdurend worden geruild naar goedkopere aandelen. Laag kopen, hoog verkopen. Dat terwijl dure aandelen in de naar marktkapitalisatie gewogen index steeds zwaarder gaan wegen.

De naar marktkapitalisatie gewogen index doet dus volop mee in een zeepbel, maar helaas daarna ook onvermijdelijk in de bust. Denk bijvoorbeeld aan het gewicht van Japanse aandelen begin jaren negentig die voor bijna 50 procent van de wereldindex zaten. Of de dotcomzeepbel toen de index vrijwel uitsluitend uit IT- en telecomaandelen leek te bestaan. Nu valt op dat de FAAMG-aandelen een zwaar gewicht hebben in de index. Deels komt dit door het digitale netwerkeffect waarin ‘winners take all’ een natuurlijk monopolie krijgen als gevolg van disruptieve innovaties. Het gevolg is echter dat deze ‘monopolies’ uiteindelijk de marktwerking verstoren, waarna overheden niet anders kunnen doen dan ingrijpen. Dat gold voor Rockefeller en voor AT&T en nu ook voor diverse FAAMG-aandelen. Daarnaast heeft het indexbeleggen in combinatie met het monetaire beleid er voor gezorgd dat er relatief veel zombie-bedrijven in de index zitten. Indexbeleggers kijken niet of een bedrijf goedkoop of duur is. Dat deze bedrijven bij een normale rente eigenlijk failliet zouden gaan, is voor indexbeleggers niet relevant. Alleen het feit dat ze onderdeel zijn van de index telt.

Op die manier frustreert indexbeleggen feitelijk de innovatie en de marktwerking, alle twee een gevolg van de suboptimale allocatie van kapitaal die ontstaat door indexbeleggen. De zombiebedrijven moeten verdwijnen, maar mogen zo lang ze in de index zitten, blijven leven. De monopolies ontlenen zelfs hun macht aan het zware gewicht in de index. Dan nog is indexbeleggen voor veel individuele beleggers een beter alternatief dan zelf actief beleggen, maar wie ook hecht aan een goede allocatie van kapitaal, één die innovatie en productiviteit stimuleert en waarmee op lange termijn meer rendement te behalen is dan in een naar marktkapitalisatie gewogen index, kiest voor een gelijk gewogen index.

Een nog beter alternatief is door gebruik te maken van de collectieve fouten die mensen maken bij beleggen en de verstoringen die zij veroorzaken in de chaos. Dat kan door in te spelen op factoren. Er zijn vier factoren: waarde, lage volatiliteit, kwaliteit en momentum, die op lange termijn profiteren van het gedrag van anderen en/of de foute interpretatie van risico. Door die vier te combineren is het gevolg dat er wordt afgeweken van een naar marktkapitalisatie gewogen index en dat daardoor ook een vijfde factor (omvang) om de hoek komt kijken. In de afgelopen jaren zijn gelijk gewogen indices en naar factoren gewogen portefeuilles achtergebleven door  het FAAMG-effect, maar dit jaar worden met factoren al betere resultaten behaald. Dat is niet zo vreemd want vooral na zo’n reversal worden met een gelijk gewogen of op factoren gebaseerde indexbelegging relatief goede resultaten behaald.

Abonneer op deze nieuwsbrief via www.aureus.eu/nieuwsbrief 

Voor tussentijdse updates, volg Auréus op Linkedin

De besluiten van het Macrocomité van Auréus worden gebruikt voor de invulling van de Actieve portefeuille. In deze portefeuille worden aandelen, obligaties en alternatieve beleggingen over- of onderwogen en kunnen er actieve keuzes worden gemaakt voor bepaalde sectoren, regio’s, obligaties, looptijden ect. Risicobeperking is een belangrijk onderdeel van de Actieve portefeuille. De Markt/Factor portefeuille wijkt slechts beperkt af van de index (MSCI ACWI IMI). Er is sprake van een structurele allocatie naar vijf factoren om de factorpremie op lange termijn te innen. Daarom worden keuzes van het Macrocomité niet meegenomen. Wel wordt er geherbalanceerd wanneer het portefeuillegewicht 10 procent afwijkt van de neutrale allocatie.  De SRI-Impact-portefeuille heeft een focus op duurzame en impactvolle beleggingen/bedrijven, de benchmark voor deze portefeuille is de MSCI ACWI SRI. Om een kern van duurzame SRI-fondsen bevinden zich 6 impactsatellieten. Keuzes gemaakt in het Macrocomité worden voor zover relevant meegenomen in de SRI-Impact-portefeuille. Voor de Individuele Aandelenportefeuille maken wij gebruik van de research en beleggingsfilosofie van Financiële Diensten Amsterdam (FDA). Deze op groei- en kwaliteitsaandelen gerichte research/strategie heeft een allocatie naar Europese en Amerikaanse aandelen. Het doel is de outperformance van de benchmark (MSCI World). Keuzes gemaakt in het Macrocomité ten aanzien van over- of onderwegen van aandelen en obligaties worden meegenomen voor de allocatie in de Individuele Aandelenportefeuille, voor de regio- en de sectorverdeling volgen wij de research van FDA. 

Auréus streeft er naar om correcte en actuele informatie te verstrekken afkomstig van betrouwbare bronnen, maar kan de juistheid en volledigheid van de informatie in deze publicatie niet garanderen. Aan deze publicatie kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Auréus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige directe of gevolgschade voortvloeiende uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud ervan. Deze publicatie is niet bedoeld als een aanbod of verzoek tot aan- of verkoop van een financieel instrument en moet evenmin worden beschouwd als een persoonlijk beleggingsadvies, aangezien de inhoud van deze publicatie niet is toegesneden op de individuele (financiële) situatie en doelstellingen van beleggers. Potentiële beleggers worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan beleggen financiële risico’s zijn verbonden. Zij dienen dan ook goed kennis te nemen van de inhoud van relevante informatie over desbetreffende belegging (prospectus, informatiememorandum, essentiële beleggersinformatie, essentiële-informatiedocument etc.) en worden geadviseerd onafhankelijk advies in te winnen om zich een goed oordeel te kunnen vormen over die risico’s en/of deze risico’s passen in/bij hun beleggingsdoelstellingen, financiële situatie, risicoprofiel en risico acceptatie. De waarde van een belegging kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers bij verkoop of beëindiging van hun belegging minder terugkrijgen dan hun inleg. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.