De vraag naar olie is gestegen tot recordniveaus. Ondanks de zwakke Chinese groei worden er nu 103 miljoen vaten per dag verstookt, een nieuw all-time-high. De heropening van China speelt hierin een rol, maar opvallend is vooral de vraag uit andere niet-OECD landen.  De meerderheid van de OECD-landen zijn ontwikkelde landen die circa 50 procent van alle olie verbruiken, maar waar slechts 18 procent van de wereldbevolking woont. Door de hogere prijzen en de energietransitie groeit de vraag naar olie in deze landen nauwelijks, al komt dat ook omdat energie-intensieve bedrijven beter buiten de OECD kunnen produceren. Ook wordt er meer gevlogen met vliegtuigmaatschappijen uit niet-OECD landen. De vraag komt dus vooral uit opkomende landen die energievoorziening prioriteren boven de energietransitie.

Te lage investeringen

Er is jarenlang onvoldoende geïnvesteerd in de winning van olie. Wat dat betreft is het nog knap dat er zoveel olie wordt geproduceerd. Ook is er jarenlang onvoldoende geïnvesteerd in raffinaderijen, met als resultaat dat de raffinagemarges de laatste jaren veel beter zijn dan voorheen. Daar komt nog bij dat veel raffinaderijen alleen een bepaald type olie kunnen verwerken. Door de boycot van Russische olie is er nu wat frictie in de markt. Daarbij komt dat met name de vraag naar petroleum, diesel en kerosine sterk stijgt. Daardoor moet er meer olie worden verwerkt in raffinaderijen. Inmiddels is dat 83,2 miljoen vaten per dag, een stijging van 2,5 miljoen vaten per dag ten opzichte van een jaar geleden. De vraag naar diesel hangt sterk samen met de economische activiteit, terwijl petroleum samen met stookolie ook wel wordt gebruikt als alternatief voor het veel te dure aardgas in Europa. Verder profiteert kerosine van het sterk toegenomen luchtverkeer post-Corona.

Dat de markt voor olie en olieproducten krap is blijkt ook wel uit de logistieke problemen op dit moment. Raffinaderijen moeten effectief op volle capaciteit draaien om de vraag aan te kunnen, maar door de extreme hitte en de start van het orkaanseizoen lukt dit niet altijd. Daarmee kan het dus gebeuren dat een stevige orkaan voor een sterke stijging van bijvoorbeeld benzineprijzen kan zorgen. Er komt wel raffinagecapaciteit bij, maar productie daaruit wordt niet verwacht voor eind 2024. Voorraden, al dan niet strategisch, zijn nog altijd laag.

Olieprijs stijgt verder

In jaren waarin de marktpositie van de OPEC groeit, stijgt meestal de prijs van olie. In theorie hoeft de OPEC de olieproductie maar met 10 procent terug te brengen om de olieprijs te laten verdubbelen. Veel hangt echter wel af van de discipline binnen het kartel. Op dit moment heeft OPEC de productie verlaagd. In juli was dat 1 miljoen vaten per dag minder en augustus is waarschijnlijk nog wat lager. Samen met eerdere productieverlagingen heeft OPEC nu wel een reservecapaciteit van ongeveer 5 miljoen vaten per dag. Dat is het hoogste niveau in 20 jaar (afgezien van de coronaperiode). Het resultaat is vooral terug te zien in de termijncurve voor olie. Op kort termijn blijven de prijzen hoog, maar wat verder weg is olie goedkoper. Nu is olie meestal in backwardation en het gevolg van de OPEC strategie is dat de curve meer invers wordt. Voor beleggers die olie op termijn kopen, betekent dit een hoger rolrendement.

Een beter alternatief voor een rechtstreekse belegging in olie is een investering in geïntegreerde oliebedrijven. Die profiteren ook van de hoge raffinagemarges en de aandelen van deze bedrijven zijn gewaardeerd alsof olie op 50 dollar per vat staan. Europese oliebedrijven zijn zelfs nog wat goedkoper. Wel krijgen steeds meer beleggers oog voor deze ontwikkeling. Opvallend is de grote belangstelling van Warren Buffett die inmiddels 25 procent van Occidental Petroleum bezit. Inmiddels heeft hij toestemming van de Energy Regulatory Commission om tot 50 procent van Occidental te kopen, maar Buffett heeft aangegeven dat hij niet op zoek is naar een meerderheidsbelang.

Han Dieperink, Chief Investment Strategist