De auto-industrie is in beweging. Er is een overgang van fossiel aangedreven modellen naar elektrische voertuigen. Dat heeft een grote invloed op autodealers en auto-onderdelen, want een elektrische auto heeft veel minder onderdelen. Bovendien worden auto’s in de nieuwste fabrieken vooral gebouwd door robots. Deze factoren spelen ook een rol bij de Amerikaanse staking in de auto-industrie onder leiding van United Auto Workers (UAW). Deze vakbond wil een loonsverhoging van 40 procent. Dat is stevig, maar de productiviteit in de auto-industrie sterkt gestegen en de gemiddelde uurlonen blijven daarbij achter. Bijzonder is verder dat voor het eerst in de geschiedenis de drie grootste autoproducenten uit Detroit (Ford, GM en Stellantis) worden geraakt en een stevige staking kan de economische groei dit jaar met een vol procentpunt drukken.

Ford, GM en Stellantis

Waarschijnlijk komt er eerst een deal met Ford gelet op de historische relatie tussen Ford en de UAW. Medewerkers van Ford zijn ook veel vaker lid van de vakbond. Bovendien is Ford vanaf de start van mening dat medewerkers zo goed moeten worden betaald dat ze ten minste een auto kunnen kopen. Ford heeft in dit opzicht een reputatie hoog te houden. Ook wordt er veel minder gestaakt bij Ford dan bij andere autoproducenten. De UAW speelt het veel harder tegen Stellantis (de combinatie van Fiat-Chrysler en de PSA groep). Dat bedrijf is veel minder afhankelijk van Noord-Amerika. Bovendien produceert Stellantis op vijf verschillende continenten. Vorig jaar was Stellantis het meest winstgevende van de drie. Dat was in de tijden van Chrysler wel anders. Stellantis heeft bovendien overcapaciteit in Canada en Mexico. Verder staat topman Tavares vooral bekend als een harde onderhandelaar die verslaafd is aan kostenbesparingen.

Zwakke keten

De auto-industrie heeft geprofiteerd van de coronaperiode. Door de tekorten aan chips besloten autoproducenten om alleen maar de duurdere modellen te verkopen. Wat ze verloren in aantallen werd daardoor zelfs meer dan goedgemaakt in marge. Door deze kunstmatige schaarste stegen de prijzen van tweedehandsauto’s. Verder deed het de toeleveranciers van onderdelen veel pijn, want daar konden autoproducenten inkopen op een vooraf afgesproken prijs. Dan zijn hogere grondstofkosten en lagere aantallen geen gelukkige combinatie. Dus hoewel de autoproducenten zelf sterk staan, kunnen toeleveranciers door deze staking in de problemen komen.

De rol van sociale media

Verder is het opvallend dat de strijd tussen de vakbonden publiek wordt gevoerd.  In het verleden werd er juist in het diepste geheim gewerkt aan een akkoord. Opeens wordt alles via de pers gespeeld. Autoproducenten maken daar handig gebruik van door hun bod op tafel te leggen, in de hoop dat ze verschillende werknemers kunnen overtuigen om daarmee akkoord te gaan. Er wordt volop gebruik gemaakt van televisiekanalen en ook sociale media. Feitelijk is het voor werknemers veel eenvoudiger om zich te organiseren via sociale media dan via de vakbonden. Dat ondergraaft het argument dat inflatie in de jaren zeventig zo lang zo hoog kon blijven door de vakbonden, omdat nu me sociale media meer kan worden bereikt. De transparantie komt ook door het feit dat de leider van UAW voor het eerst direct gekozen is door de leden. Het risico voor beide partijen is wel dat ze te hard moeten drukken, waarmee de Verenigde Staten een deel van de auto-industrie zou kunnen verliezen.

Mogelijk grote impact op economie

Nu zijn de voorraden bij de dealers wel enigszins hersteld, maar nog lang niet terug op het oude niveau. Een staking zal de voorraad doen afnemen en daarmee de prijzen doen stijgen.  Veel problematischer is dat ook dealers geen onderdelen meer kunnen krijgen door de staking. Het effect op de economie is dan ook potentieel veel groter dan deze drie grote autoproducenten, omdat hierdoor zowel toeleveranciers als afnemers in de problemen kunnen komen. Verder is dit natuurlijk het moment voor de buitenlandse concurrentie om toe te slaan.

Han Dieperink, Chief Investment Strategist

Disclaimer