Kennelijk waren de signalen uit de laatste bijeenkomst van het Federal Open Market Committee (FOMC) toch nog niet geland op de financiële markten. De Federal Reserve gaf toen al aan dat de Fed agressief de rente zou gaan verhogen, wat zou neerkomen op een half procent in mei (3 en 4 mei) en een half procent in juni. Bovendien zou op korte termijn begonnen worden met monetaire verkrapping (95 miljard dollar per maand). Afgelopen donderdag herhaalde Powell op een seminar van het IMF het voornemen van de Fed, met als resultaat dat er donderdag en vrijdag bij elkaar meer dan 5 procent van de S&P 500 afging.

Mogelijk dat de schrikreactie ook het resultaat was van partijen die speculeerden op een komende driedubbele renteverhoging van 0,75 procent, maar waarschijnlijker is dat de waarschuwende vastberadenheid van Powell de doorslag gaf. De boodschap was dat de markt erop moet rekenen dat bij elk rentebesluit dit jaar de rente met 0,25 procent tot wel 0,75 procent kan worden verhoogd. Powell stelde letterlijk: ‘We want to get above neutral certainly by the later half of this year and we need to get closer to neutral as soon as possible.’ De beleidsrente moet zo snel mogelijk naar neutraal, een niveau dat volgens de Fed nu rond de 2,5 procent ligt. Dat zal eind dit jaar lukken, waarna de beleidsrente medio volgend jaar op 3 procent uitkomt. De markten rekenen eind volgend jaar op een rente van 3,25 procent. Al die renteverhogingen zijn dus al in de koersen verdisconteerd. De grote vraag is nu of er nog meer nodig is, of dat dit voldoende is. Dat hangt ook af van het effect van monetaire verkrapping op de ‘financial conditions’, het gemak waarmee onder andere bedrijven zich kunnen financieren (een combinatie van kredietmarkten en de aandelenmarkt). Zo’n monetaire verkrapping wordt wel gezien als een extra renteverhoging van 0,25 procent, maar het effect op de financiële markten is onzeker.

Waarschijnlijk zijn we al voorbij het punt dat het brede inflatiecijfer piekt, nu verder geholpen door afzwakkende groeivooruitzichten. Toch lijkt het vrij ambitieus om te stellen dat de inflatie op korte termijn al weer terug kan keren naar de 2 procent. De markt overschat de inflatie op korte termijn, maar onderschat waarschijnlijk de inflatie op lange termijn.  Zo kan het gebeuren dat in de rest van het jaar het brede infatiecijfer kan dalen, maar dat de inflatieverwachtingen (zoals af te lezen uit het renteverschil tussen inflatie-linkers en normale obligaties) verder oplopen.

Het gat tussen de kerninflatie en het brede inflatiecijfer is erg groot. Toch zullen hogere voedselprijzen en energieprijzen sterker dan voorheen doorsijpelen in de kerninflatie. De arbeidsmarkt is krap, lonen stijgen en corona en de oorlog in Oekraïne vormen een prima excuus om de prijzen te verhogen. Ook zijn de problemen in de toeleveringsketen door Oekraïne en de nieuwe lockdowns in China in korte tijd sterk toegenomen, juist op een moment dat iedereen ervan uitging dat het ergste wel achter ons zou liggen. Het consumentenvertrouwen is gekelderd, maar consumenten blijven besteden door de hoge baanzekerheid, stijgende lonen en het feit dat de ‘feel-rich’-factor (huizen en financiële markten) op een all-time-high staat. Tegelijkertijd ligt de hypotheekrente in de Verenigde Staten al weer op het niveau van 2009 en dat moet de huizenmarkt toch wat gaan drukken. Ook lijken kredietmarkten nog niet kwantitatieve verkrapping volledig verdisconteerd te hebben.

Naast de monetaire liquiditeit is er ook de fiscale liquiditeit. Het grote verschil tussen de reactie van de autoriteiten op de Grote Financiële Crisis en de coronacrisis is dat in het eerste geval de autoriteiten fiscaal op de rem gingen staan. In de VS stuurde de Tea Party aan op begrotingsevenwicht, in Europa spoorde Duitsland andere Europese landen aan om te bezuinigen (de Germanificatie van Europa). Dit keer waren overheden opvallend ruimhartig, iets waarbij mogelijk sociale media een grote rol hebben gespeeld. Op dit moment hebben de Democraten naast het presidentschap ook het Congres in handen. Dat gaat dit najaar zeer waarschijnlijk veranderen. De Republikeinen krijgen de Senaat en mogelijk ook het Huis van Afgevaardigden in handen en dat is eventueel een opmaat naar een tweede termijn voor Trump. Biden heeft weinig krediet gekregen voor de grote steunpakketten, maar wordt nu wel afgerekend op de stijgende kosten van levensonderhoud. Biden probeert er alles aan te doen om de inflatie te beteugelen. Een groot deel van de strategische oliereserves worden vrijgegeven, er zijn nieuwe vergunningen uitgegeven om te boren naar olie en zelfs milieumaatregelen voor de olie-industrie zijn versoepeld. Alleen zullen deze maatregelen voorafgaand aan de verkiezingen geen invloed hebben op de inflatie.

Meestal verliest de zittende president de mid-term-elections en met een consumentenvertrouwen op een dieptepunt zal dat dit keer niet anders zijn. Als het Congres in handen is van de Republikeinen dan betekent dit dat de overheid de komende twee jaar niets kan doen, dus geen fiscale impulsen van de Amerikaanse overheid. Bovenop de dubbele verkrapping door de Fed (zowel kwalitatief de rente als kwantitatief de hoeveelheid obligaties op de balans) komt dus deze verkrapping door de Amerikaanse overheid. Bij zo’n driedubbele verkrapping mag niet meer gesproken worden van een uitbundige liquiditeit. Die is gezien de stevige negatieve reële rente nog wel uitbundig, maar dat is dan ook precies de reden dat de rente verder omhoog moet om de inflatie te beteugelen. Zo’n rentestijging hoeft overigens niet in een rechte lijn te verlopen. Het is hard gegaan met de rente en een adempauze op het moment dat de inflatie begint af te nemen en ook de groei begint af te zwakken is niet onlogisch. Het zou de Fed in de tweede jaarhelft er zelfs toe kunnen verleiden te stellen dat het beleid effect heeft gehad en dat het tijd wordt om verdere verhogingen te temporiseren, ook omdat de Fed geen grote rol wil spelen in de verkiezingen. Deze factoren zouden de rente onder druk kunnen zetten.

Dit lijkt goed nieuws voor de aandelenmarkt,  maar dat is het niet. Een groeivertraging met stijgende kosten (zie bijvoorbeeld het laatste PPI-cijfer uit Duitsland) is niet goed voor de winstmarges. Tot op heden hebben bedrijven door de stijgende omzet vooral geprofiteerd van oplopende inflatie, maar de komende kwartalen zal inflatie zich ook aan de kostenkant laten zien.

Schrijf in op de Tweewekelijkse nieuwsbrief van Auréus.

Auréus streeft er naar om correcte en actuele informatie te verstrekken afkomstig van betrouwbare bronnen, maar kan de juistheid en volledigheid van de informatie in deze publicatie niet garanderen. Aan deze publicatie kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Auréus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige directe of gevolgschade voortvloeiende uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud ervan. Deze publicatie is niet bedoeld als een aanbod of verzoek tot aan- of verkoop van een financieel instrument en moet evenmin worden beschouwd als een persoonlijk beleggingsadvies, aangezien de inhoud van deze publicatie niet is toegesneden op de individuele (financiële) situatie en doelstellingen van beleggers. Potentiële beleggers worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan beleggen financiële risico’s zijn verbonden. Zij dienen dan ook goed kennis te nemen van de inhoud van relevante informatie over desbetreffende belegging (prospectus, informatiememorandum, essentiële beleggersinformatie, essentiële-informatiedocument etc.) en worden geadviseerd onafhankelijk advies in te winnen om zich een goed oordeel te kunnen vormen over die risico’s en/of deze risico’s passen in/bij hun beleggingsdoelstellingen, financiële situatie, risicoprofiel en risico acceptatie. De waarde van een belegging kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers bij verkoop of beëindiging van hun belegging minder terugkrijgen dan hun inleg. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.