In Frankrijk gaan veranderingen niet geleidelijk. Het is geen evolutionair proces. Frankrijk verandert door revolutie. De eerste Franse republiek werd uitgeroepen in 1792 en duurde tot het eerste Franse keizerrijk onder Napoleon Bonaparte. De tweede republiek was er heel kort, vanaf het revolutiejaar 1848 tot 1852. De derde republiek bestond relatief lang, van 1870 tot 1940. De vierde republiek startte met het aftreden van de Gaulle in 1946 en eindigde met diens terugkeer in 1952. Toen werd er een staatsgreep overwogen door het leger vanwege de Algerijnse kwestie en er werd contact opgenomen met De Gaulle. Die trok zoveel mogelijk macht naar zich toe. Even leek het er op dat in mei 1968 de zesde republiek zou starten, maar de vijfde republiek bestaat nog steeds. De vraag is of het nu tijd wordt voor de zesde republiek?

Vergeleken met andere Europese landen is de Franse staat omvangrijk, zo groot dat het ten koste gaat van het particuliere initiatief. De overheidsuitgaven als percentage van het BBP lagen vorig jaar op 58,5 procent van het BBP. Geen enkel Europees land scoort hoger, al komen Italië en Griekenland wel in de buurt. In tegenstelling tot de Europeanen uit het Noorden werken Fransen (en andere Zuid-Europeanen) om te leven, terwijl wij Noorderlingen eerder leven om te werken. Lange tijd was grote verschil met de rest van Europa dat de Franse overheid een grote rol speelt in de ‘joie de vivre’ van haar burgers. Overigens is dat tegenwoordig niet meer beperkt tot Frankrijk, de staat draait tegenwoordig steeds vaker voor elk probleem op waar burgers mee worden geconfronteerd. Nu zijn politici vooral goed zijn in het uitgeven van geld dat zij niet zelf hebben verdiend. Ook in Frankrijk moet de particuliere sector het geld verdienen, al heeft men in de vijfde Republiek verschillende keren geprobeerd of het toch niet beter zou zijn om bedrijven te nationaliseren. Het is allemaal op een mislukking uitgelopen. Het grote voordeel voor beleggers in Franse bedrijven is dat wanneer bedrijven in zo’n omgeving kunnen overleven dit meteen ook wel de beste bedrijven ter wereld moeten zijn. Wat dat betreft bevinden er zich in Frankrijk opvallend veel mooie multinationals. Het voordeel van een multinational is dat zij overal ter wereld kunnen produceren en ook overal ter wereld kunnen verkopen. Daarmee worden ze ongrijpbaar voor de fiscus, het zijn vrije bedrijven.

In Frankrijk moet de belasting worden opgebracht door de bevolking. Er zijn ruwweg drie groepen. In de grote steden woont de elite. Goed opgeleid, zijn zij in staat om ook buiten Frankrijk werk te vinden. Met name wiskundigen uit Frankrijk zijn gewild in andere delen van de wereld. Zo zijn er in de financiële sector in Londen veel Fransen, maar ook in Silicon Valley, Hongkong en Shanghai zijn Fransen van alle buitenlanders vaak in de meerderheid. Wanneer iemand in Parijs op het onzalige idee komt om de elite 75 procent belasting te laten betalen, vertrekken ze uit Frankrijk en geheel in lijn met de Laffer-curve gaat de totale opbrengst van zo’n belastingverhoging dan omlaag. Dat lukt dus niet. Dan is er een grote groep die aan de rand woont van de grote steden, grotendeels immigranten als gevolg van het rijke koloniale verleden die de elite helpen bij het vuile werk, maar ook een groep die afhankelijk is van de overheid. Belastingen hier verhogen heeft geen enkele zin, omdat deze groep een netto-ontvanger is. Wat dan overblijft is de derde groep. Die Fransen die wonen op het platteland en gaan met de auto elke dag naar hun werk (want zo goed is het openbaar vervoer daar niet) en in het weekend drinken ze een biertje bij de lokale rugbywedstrijd. Een groot deel van hun inkomen gaat op aan de vaste lasten, maar zo lang ze nog wat besteedbaar inkomen over hebben voor brood en spelen, ging het goed. Alleen toen kondigde een onverlaat uit Parijs aan dat de belastingen op energie met 50 procent zouden stijgen, waardoor er geen besteedbaar inkomen meer overbleef. In korte tijd had deze groep zich enkele jaren geleden georganiseerd met een geel hesje om hun schouders.

Om alle groepen tevreden te houden is er geld nodig, maar nu de Franse staat bijna 60 procent van het BBP omvat, is dat geld er niet. De laatste keer dat Frankrijk een overschot had op de begroting was in 1973. De Franse staatsschuld is nu 133 procent van het BBP, terwijl in Europa 60 procent is toegestaan. Het begrotingstekort is inmiddels meer dan 6 procent in plaats van 3 procent. Daarmee lijkt Frankrijk steeds meer op Italië, met het verschil dat Italië nog altijd een primair surplus heeft en Frankrijk niet. Nu heeft de elite in Frankrijk het unieke vermogen om niet te luisteren naar de groepen uit de banlieues en de gilets jaunes van het platteland. Enigszins ironisch wordt wel de vergelijking gemaakt Marie Antoinette die op de mededeling dat het volk honger had omdat het brood op was, antwoordde dat ze dan maar brioche moesten eten. Dit keer voorkwam de Franse overheid de fout van Marie Antoinette door de Franse politie dan maar onder de bus te gooien, niet echt motiverend voor deze overheidsdienaren. De recente rellen waren zelfs voor Franse begrippen ongekend vernielzuchtig. Opvallend is dat – vergelijkbaar met vorige revoluties – de vernielzucht vooral gericht is tegen de overheid zelf, het einde van het huidige ‘contract social’. De Franse burgers die veel belasting betalen voelen zich nu niet meer veilig. Ondernemers die keer op keer worden beroofd, stoppen simpelweg met ondernemen. De Franse overheid moet serieus gaan nadenken hoe ze dan de eerste levensbehoeften in de banlieues krijgen. Dat voor een overheid die op dit moment machteloos oogt. Overigens worden de verschillen met Duitsland kleiner, nu daar AfD ook naar recordhoogten in de opiniepeilingen is gestegen. Polarisatie en verdeeldheid in het hart van de Europese politiek. Politieke stabiliteit is een groot goed, ook voor beleggers, zeker voor beleggers in Europese staatsobligaties. Wellicht wordt het tijd voor een extra risico-opslag. Vive la Republique.

Abonneer op deze nieuwsbrief via www.aureus.eu/nieuwsbrief 

Voor tussentijdse updates, volg Auréus op Linkedin

Han Dieperink, Chief Investment Strategist

De besluiten van het Macrocomité van Auréus worden gebruikt voor de invulling van de Actieve portefeuille. In deze portefeuille worden aandelen, obligaties en alternatieve beleggingen over- of onderwogen en kunnen er actieve keuzes worden gemaakt voor bepaalde sectoren, regio’s, obligaties, looptijden ect. Risicobeperking is een belangrijk onderdeel van de Actieve portefeuille. De Markt/Factor portefeuille wijkt slechts beperkt af van de index (MSCI ACWI IMI). Er is sprake van een structurele allocatie naar vijf factoren om de factorpremie op lange termijn te innen. Daarom worden keuzes van het Macrocomité niet meegenomen. Wel wordt er geherbalanceerd wanneer het portefeuillegewicht 10 procent afwijkt van de neutrale allocatie.  De SRI-Impact-portefeuille heeft een focus op duurzame en impactvolle beleggingen/bedrijven, de benchmark voor deze portefeuille is de MSCI ACWI SRI. Om een kern van duurzame SRI-fondsen bevinden zich 6 impactsatellieten. Keuzes gemaakt in het Macrocomité worden voor zover relevant meegenomen in de SRI-Impact-portefeuille. Voor de Individuele Aandelenportefeuille maken wij gebruik van de research en beleggingsfilosofie van Financiële Diensten Amsterdam (FDA). Deze op groei- en kwaliteitsaandelen gerichte research/strategie heeft een allocatie naar Europese en Amerikaanse aandelen. Het doel is de outperformance van de benchmark (MSCI World). Keuzes gemaakt in het Macrocomité ten aanzien van over- of onderwegen van aandelen en obligaties worden meegenomen voor de allocatie in de Individuele Aandelenportefeuille, voor de regio- en de sectorverdeling volgen wij de research van FDA. 

Auréus streeft er naar om correcte en actuele informatie te verstrekken afkomstig van betrouwbare bronnen, maar kan de juistheid en volledigheid van de informatie in deze publicatie niet garanderen. Aan deze publicatie kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Auréus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige directe of gevolgschade voortvloeiende uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud ervan. Deze publicatie is niet bedoeld als een aanbod of verzoek tot aan- of verkoop van een financieel instrument en moet evenmin worden beschouwd als een persoonlijk beleggingsadvies, aangezien de inhoud van deze publicatie niet is toegesneden op de individuele (financiële) situatie en doelstellingen van beleggers. Potentiële beleggers worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan beleggen financiële risico’s zijn verbonden. Zij dienen dan ook goed kennis te nemen van de inhoud van relevante informatie over desbetreffende belegging (prospectus, informatiememorandum, essentiële beleggersinformatie, essentiële-informatiedocument etc.) en worden geadviseerd onafhankelijk advies in te winnen om zich een goed oordeel te kunnen vormen over die risico’s en/of deze risico’s passen in/bij hun beleggingsdoelstellingen, financiële situatie, risicoprofiel en risico acceptatie. De waarde van een belegging kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers bij verkoop of beëindiging van hun belegging minder terugkrijgen dan hun inleg. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.