Beurzen maken een pas op de plaats. De maand augustus is aangebroken en samen met september zijn dit statistisch de slechtste maanden om te investeren. Samen met juni zijn het zelfs de enige maanden waar in de geschiedenis (1950 – 2017) met een investering in de S&P 500 geld is verloren. Vooral september is in dit opzicht berucht. Nu is beleggen op basis van statistiek gevaarlijk, want financiële markten zijn niet gek. Op een gegeven moment was het statistische januari-effect zelfs meetbaar in de maand oktober. Toch was het enthousiasme van veel beleggers de afgelopen maanden dusdanig ver vooruit gelopen op de onderliggende fundamenten dat het tijd leek voor een pas op de plaats.

Stijgende kans op recessie

Inmiddels is iedereen bezig met het zachte- of geen-landing scenario te verdisconteren in de vooruitzichten, maar vorige week is al aangegeven dat aan een zachte landing ook nadelen zitten. Centrale bankiers houden dan liever de rente hoog, omdat ze niet worden geconfronteerd met de miljoenen werklozen die horen bij een recessie. Ook omdat het tegenwoordig veel langer duurt voordat renteverhogingen effect hebben, wordt waarschijnlijk het effect van de renteverhogingen op de economie onderschat. Dat betekent vreemd genoeg ook dat marktparticipanten nu ook de kans op een recessie beginnen te onderschatten, juist op een moment dat er meer aanwijzingen zijn dat een recessie volgend jaar onvermijdelijk lijkt te zijn. Nogmaals, met de nadruk op lijkt, want een recessie voorspellen is niet eenvoudig.

Aandacht voor bankencrisis

Met de laatste renteverhoging komt ook de vraag wat het risico is van een voortzetting van de bankencrisis. Een rapport daarover van Moody’s afgelopen week laat onverkort zien dat meerdere Amerikaanse banken er niet goed voor staan. Voor maar liefst tien banken werd de kredietwaardigheid naar beneden aangepast. Dat laat zien dat het geen incident is, maar dat er meer aan de hand is. De aanleiding voor het rapport van Moody’s zijn vernieuwde kapitaalseisen voor banken met een balanstotaal van meer dan 100 miljard dollar.  Daardoro komt er ook minder ruimte om krediet te verlenen. De oorzaak van veel leed bij commerciële banken is de sterke stijging van de (beleids)rente terwijl ze in de afgelopen jaren bij gebrek aan investeringsmogelijkheden juist langlopende treasuries hebben gekocht. Die oorzaak is nog steeds niet weggenomen, integendeel.

Beurzen maken een pas op de plaats

Nu Amerikaanse banken het vuur aan de schenen wordt gelegd, is het geen tijd om bij zo’n bank aan te kloppen voor krediet. In korte tijd zijn banken veel terughoudender geworden met krediet verlenen. Dat terwijl het ook op de kapitaalmarkten lastiger is geworden om krediet te krijgen, dankzij de negatieve geldgroei en de inverse rentecurve.  Daar komt nog bij dat markten er eigenlijk wel op hadden gerekend dat centrale banken een keer zouden capituleren, maar nu lijkt een eerste renteverlaging pas mogelijk in maart. Een jaar geleden rekende men ook op een renteverlaging in maart, maar dan wel in maart van dit jaar.  Verder stijgen aandelenkoersen dit jaar wel, maar blijft de onderliggende winstontwikkeling achter. In Europa vielen de resultaten afgelopen kwartaal tegen, slechts 8 van de 50 bedrijven in de Eurostoxx versloegen de verwachtingen. Maar het slechte nieuws voor Europese aandelen kwam uit Italië, waar werd gedreigd met het belasten van overwinsten. Per saldo maakten Europese beurzen een pas op de plaats.

Han Dieperink, Chief Investment Strategist